Kayıtlı kullanıcılar
Kullanıcı
Şifre

Beni hatırla


Karışık fotoğraf

küçük selimiye camii- selimiye tekkesi
küçük selimiye camii- selimiye tekkesi
Yorumlar: 0
Mustafa Cambaz

menetler köyü
menetler köyü

            

   Sonraki Fotoğraf:
menetler köyü


menetler köyü
Açıklama: Bir zamanlar alperenlerin, akıncıların eğitilip teşkilâtlandığı, at binip kılıç kuşandığı, Rumeli Fatihleri; Gazi Süleyman Paşa, Gazi Evrenos Bey, Hacı İlbey ve erenlerinin konakladıkları yer… Rodopların eteğindeki şirin köy, Menetler… Ya da ilk adıyla Menettiler…
Evet, şimdi uzakta olan o köy benim köyüm… Doğup büyüdüğüm, doyup palazlandığım yer olması hasebiyle, yaşlılardan dinlediğim ve okuduğum kaynaklardan derlediğim kadarıyla, buranın tarihçesiyle ilgili notlar aktarmak istiyorum.
Orhan Gazi’nin büyük oğlu Gazi Süleyman Paşa, Gazi Evrenos Bey ve Hacı İlbey… Rumeli’yi Türk toprağı yapan bu üç ismin, Menetler köyü için de ayrı bir önemi var.
Osmanlı’nın Avrupa’ya yaptığı akınlar, Gelibolu Fethi’yle yerleşime dönüştü. Rumeli’nin Fethi olarak da bilinen bu tarihi olay, tarihçi Halil İnalcık Hoca’nın deyimiyle İstanbul’un fethi kadar önemliydi. Çünkü bu olayın ardından, İstanbul dışında bütün Trakya Osmanlı topraklarına katılmış, böylece her taraftan kuşatılan İstanbul’un alınması bir anlamda zorunlu hale gelmişti. Bu yüzden, İstanbul Fethi’nin ilk adımı olarak kabul edebileceğimiz bu zaferi gerçekleştiren Gazi Süleyman Paşa da Fatih kadar önemli ve büyük bir kahramandır.
Gümülcine’nin fatihi Gazi Evrenos Bey… Çoğu kişi, isminin sonunda “os” takısı olduğu için bu komutanın Rum’dan dönme yani devşirme olduğunu zanneder. Bu beyin asıl adı Evren’dir ve Balıkesir doğumludur. Yani Evren Bey’dir… Rumca’da “bey” anlamına gelen “os” ekiyse, Süleyman Gazi’yle katıldığı Rumeli seferleri sırasında hakkaniyetli davranışından dolayı yerli Rum halkı tarafından dillendirilmiş. Sonra da bu unvanla anılır olmuş.
Gazi Evrenos Bey, 129 yaşına kadar yaşamış; Orhan Gazi, 1. Murat, Yıldırım Beyazıt ve Çelebi Mehmet olmak üzere dört padişaha hizmet etmiş. Fetret Devri’nde Anadolu’yu derleyip toparlayarak birliği sağlayan, bu yüzden de tarihçiler tarafından “ikinci kurucu” olarak görülen Sultan Çelebi Mehmet’e, o zor günlerde yol gösterici olmuş.
Üçüncü isim, Rumeli fetihlerinde büyük hizmeti olan ilk Osmanlı kumandanlarından Hacı İlbey… Sultan 1. Murat zamanında Edirne’ye yürüyen haçlı ordusunu Sırpsındığı Savaşı’ya bozguna uğratan büyük komutan…
İşte bu üç büyük Osmanlı kumandanı, Menetler’de konaklamış. Nizam-ı Alem İlâ-yı Kelimetullah için yola çıkan erenleri eğitip teşkilâtlandırmış…
Osmanlı’nın Rumeli’deki ilk topraklarından olan Gümülcine’ye 28 kilometre uzaklıktaki Menetler, ilk kurulduğunda bugünkü yerinin 2-3 kilometre güney batısında büyük bir yerleşim bölgesiymiş. Kıran olarak adlandırılan cüzzam veba ve kolera gibi hastalıklar nedeniyle dört defa yer değiştirmiş. Beşinci ve son yerleşimi 1700’lü yıllarda Asar Tepe eteğindeki bugünkü yerine olmuş.
Köyün üç ayrı yerde bulunan eski mezarlıkları da bir anlamda bu yer değişimlerini kanıtlıyor. 1360’lı yıllardaki ilk yerleşim yerinin mezarlıklarında küçükken çok inek otlattığımı bilirim. Çünkü buralar artık otlak olmuştu. Hatta Yunanlıların talanından arta kalan mezar taşlarının üzerine oturup üç taş oynardık.
Burada Yunanlıların mezar taşı katliamından biraz bahsetmek istiyorum. Mezar taşları Yunanistan’daki Türk varlığının tapularıdır. Yunanlı da bunu iyi bildiği için Batı Trakya’nın birçok yerinde eski mezar taşlarını sökerek yok etti. Tabii ki bunu değişik yollarla yaptı. Meselâ yaşlılardan dinlediğime göre bizim köyün mezarlığındaki taşlar bir gecede yok olmuş. Menetler’e on kilometre kadar uzaklıktaki Yassıköy Rumları, bir gece herkes uykudayken polis nezaretinde gelip taşları sökmüşler ve kağnılarla kendi köylerine götürmüşler. Çoğunu da yaptıkları evlerinin duvarlarında kullanmışlar. Ben görmedim fakat bu taşlar halen o köydeki evlerin duvarlarında mevcutmuş.
Asar Tepe, Kurban Tepe ya da diğer adıyla Asarlık… Menetler’in hemen üstünde yükselen önemli bir tepe… Asar, hisar kelimesinin bir başka adı. Eser kelimesinin çoğulu anlamına da geliyor. Ancak buradaki kullanışı hisar anlamında. Yani “hisar tepe”… Muhtemelen daha önce burada bir hisar mevcutmuş. Çünkü buranın eski yerlileri Cenevizliler, Bulgarlar ve Yunanlılarmış… Cenevizliler, kelimenin tam anlamıyla hisar manyağı… Nerede bölgeye hakim bir tepe bulsalar hemen hisarı kondurmuşlar. Ben bunu Karadeniz’de çok gördüm. Uçsuz bucaksız dağların arasında, vadilere hakim tepelere kale ve hisarları dikmişler. Rize, Çamlıhemşin’deki dağlar arasında sarp bir yamaçta yükselen Zilkale bunun en güzel örneklerindendir…
Asar Tepe veya Hisar Tepe adıyla Anadolu’da da birçok yer var. Onları bırakıp konumuz olan Asar Tepe’nin hikâyesine gelelim… Trakya'nın fethi öncesinde Menetler bölgesine yerleşmiş Cenevizliler'i, Bulgar ve Yunan beyliklerini bölgeden söküp atmak için savaşan akıncı ve erenler, bu tepede çok şehit vermiş ve neticede düşmana galip gelmişler. Düşmanın kovulması, yani “men edilmesi”nden hareketle de buraya “Menettiler” adı verilmiş. Bu isim de zamanla “Menetler”e dönüşmüş.
Tepede verilen şehitler için günümüzde, Menetler ve tepenin arka kısmındaki Değirmendere köylüleri, her 9 yılda bir 9 sığır kurban ederek “cemiyet” düzenler. Tepenin, bir diğer adının Kurban Tepe olmasının sebebi budur. Bu cemiyete tüm Batı Trakya halkı davet edilir, erenler için mevlitler okunup dualar yapılır. Ben bu cemiyetin sadece birinde bulunabildim. Batı Trakyalı’nın kaynaşması açısından çok önemli bir organizasyon olduğunu müşahade ettim. Yunanlı da bunu gördüğü için baskının yoğun olduğu dönemler olan 70’li ve 80’li yıllarda bu organizasyonu engellemişti…
Son olarak bölgede yaşayan Türklerin köklerinden bahsetmek istiyorum. Batı Trakya, Türkiye’nin küçük bir modeli gibidir. Türkiye’de bölgeler arasında görülen; boy, şive ve tipoloji farklılıkları burada birbirine birkaç kilometre uzaklıktaki köyler arasında görülür. Boy olarak Kuman, Kıpçak ve Peçeneklerdendirler. Peçenek lâkaplı ailelerin Mehrikoz bölgesinde halen mevcut olduğunu bilirim. Bölgeye ilk yerleşimler Konya, Aydın, Manisa ve Afyon Karahisar’dan olmuş.
Şive farklılıkları ve tipoloji köylere göre değişir dedim. Bir kelimeden hareketle bunu açıklamak istiyorum. Kelimemiz “gelmemek” olsun… Menetlerliler “gelmeyim” derken, hemen Asar Tepe arkasındaki Değirmendereliler “gelmeyrim” der. Beş kilometre uzaklıkta ovada yer alan Kozlukebir’de bu kelime “gelmiyam”, yine ovadaki bir başka köy Karacaoğlan’da “gelmiyim” olur. Yine aynı örnek köylerde tipolojiyi ele alırsak, Menetlerliler kumral, Değirmendereliler ve Karacaoğlanlılar esmer, Kozlukebirliler sarışındır.
(Hasar Tepe yada diğer adıyla Kurban Tepe eteklerinden Menetler köyü.)
Fotoğrafı, oğlum çekti. 12/ 08/ 2003
Kelimeler:  
Tarih: 08.10.2010 16:45
Görüntülenme: 2590
İndirilme: 0
Oylama: 5.00 (1 Oy(lar))
Dosya boyutu: 191.7 KB
Ekleyen: Mustafa Cambaz

Powered by DNAsoft